BİLGE ZEMİN A.Ş deneyim personeli ile inklinometre okumaları konusunda projelerinizde tutarlı ölçümler
yaparak sizlere destek sağlamaktadır. Inklinometre farklı noktalar ve kazık çukurları boyunca yatay
desplasmanı ölçmek için kullanılan geoteknik ölçüm cihazlarından biridir.
İnşaat projeleri sırasında inklinometre ölçümleri en önemli geoteknik dataları sağlayan
kaynaklardır. Inklinometre genellikle iksa ve derin temel işlerinde, zemin ve duvarlarının
yatay hareketlerini ölçmede oldukça işe yarar. Diğer taraftan inklinometrelerin çubuklu
inklinometreler ve yerleştirmeli olmak üzere iki kategorisi bulunmaktadır. Tüm projelerde
kullanım söz konusu olduğunda sadece çubuklu inklinometrenin kullanılabildiğini ve bu
kategorinin kullanım alanın geniş olduğu görülür. İnklinometre, bir sondaj deliğine
yerleştirilerek dik yönde oluşan hareketlerin ölçülmesini sağlamaktadır.
İnklinometre aracılığı ile düşey doğrultuda deliğin iki tarafında 10 – 20o1lik
sapmalar ölçülebilmekte, hareketin yeri, büyüklüğü ve yönü
saptanabilmektedir. Uygulama açısından sondaj kuyularına yerleştirilen
ekstansometrelerle karşılaştırıldığında daha kullanışlı ve basit olduğu
görülür. Bu yöntem ile üçüncü boyutta da hareketlerin ölçümü
yapılabilmektedir.
Tek bir inklinometre ile çok sayıda sondaj deliğinden ölçüm
alınabilmesinin yanı sıra diğer yöntemlere nazaran ölçüm
hassaslığının diğer yöntemlere göre daha yoğun
olması bu yöntemin diğer bir özelliğidir. Bu açıdan
kaya kütleleri ve zeminde oluşabilecek yavaş
hareketlerin ölçümü alınabilmektedir.
İnklinometrc aleti algılayıcı (prob),, kayıt
cihazı ve banlar arasındaki bağlantıyı
sağlayan kablodan oluşur.. Gövdesi,
paslanmaz çelikten, yapılmış olan
algılayıcıların 2 değişik, tipi bulunmaktadır.
Yanal yöndeki hareketlerin izlenmesinde
kullanılan düşey inklinometre algılayıcıları
tekerleklerin bulunduğu düzlemde diğeri ise bu
eksene 90* dik durumda bulunan iki adet eksene
sahiptir. Bu sayede boruda hem kuzey – güney hem de
doğu – batı yönlerindeki sapmalar hesaplanabilir.
Algılayıcıdan alınan voltaj değerleri, algılayıcının uzun ekşilinin
düşeyden olan sapması sonucu oluşan açıyla doğru orantılıdır. Yatay
inklinometre algılayıcıları ise düşey yönde meydana gelecek şişme ve-
oturma miktarlarının saptanmasında, kullanılmakta olup çap ve boyları
yine değişebilmektedir. Kayıt cihazı, algılayıcı kullanılarak kuyunun değişik
derinliklerinden alınan verilerin saklanması amacıyla kullanılır. İnklinometre
sisteminde, algılayıcı ile kayıt cihazı birbirlerine, çelik bir kılıf ile çevrilmiş, esnek ve
suya karşı oldukça dayanıklı, metrik ve bölümlenmiş kablo ile bağlanmaktadır.
İnklinometre Aletinin Kullanımı
Yanal veya düşey yöndeki defarmasyonlann ölçülebilmesi için ilk olarak, hareketin beklendiği yerlere sondaj
kuyularının açılması gerekir. Açılan kuyuların deformasyona uğramasını ve inklinometre borularının kendi
eksenleri etrafında hareket etmesini engellemek için, bentonit çamur ile doldurulması gerekir. Açılmış sondaj
kuyularına, inklinometre borularının yerleştirilmesi sırasında, boruların iç yüzeylerinde bulunan ve
birbirleriyle 90* açı yapan oluk çiftlerinden birisi A+, A- oluk çifti, diğeri ise B+, B- oluk çifti olarak
kabul edilir. Algılayıcının daha kolay hareket etmesini ve yanal veya düşey yöndeki deformasyonlann
daha yüksek, bir hassasiyet ve doğrulukta ölçülmesini, sağlayan oluklardan A+, A-oluk çifti, A+
oluğu muhtemel hareketin referans yönü olacak şekilde, beklenilen hareket yönü ile aynı
doğrultuya getirilir. Bu kurala uygun olarak yerleştirilen 3 m boyundaki, inklinometre boruları
birbirlerine özel bağlantılarla eklenerek, kuyu içine kuyunun derinliği kadar boru
indirilir.İnklinometre borularının yerleştirilmesi tamamlandığında kuyu inklinometre
ölçümlerine hazır hale gelmiştir. Birinci grup ölçümlerin alınabilmesi için algılayıcının
en üst tekerleği AOA referans yönüne (A+ oluğuna) getirilmeli ve kayıt cihazı ile
bağlantısı sağlanarak kuyu tabanına kadar yavaş ve dikkatli bir şekilde
indirilmelidir.
Ölçümlerin hatasız alınabilmesi için algılayıcının kuyu. Tabanına temas
etmesi gerekir. Kuyu tabanına indirilen algılayıcı, daha önceden karar
verilen ve kayıt, cihazına, kaydedilen okuma aralığı kadar kablo ile
yukarı çekilir ve kıskaç yardımıyla sabitlenir. Okuma aralıkları,
ölçümlerin daha hassas yapılabilmesi için genellikle
algılayıcının uzunluğu kadar alınır (500 mm.).